در «فیتیله» چه آیتمی درباره آذری‌زبان‌ها پخش شد؟
یکی از آیتم‌های آخرین برنامه «فیتیله» با تعابیری همراه بود که جنجال‌ساز گشت و علاوه بر موضع گیری نمایندگان مجلس، با واکنش مستقیم رسانه ملی همراه شد و علاوه بر توقف پخش این برنامه، منجر به تغییر یکی از مدیران سیما شد؛ اما این سطح حساسیت تا چه میزان با اصل واقعه در تناسب است؟
برنامه‌های «فیتیله» که تاکنون در چندین فصل با عناوین مختلف برای گروه کودک تولید شده، طبیعتاً طیف مخاطب مشخصی دارد و سطح کیفی و نوع تعابیر به کار رفته در این برنامه نیز متناسب با گروه سنی هدف این برنامه قابل ارزیابی و تحلیل است؛ اما به تازگی وقوع یک اتفاق باعث شده تا تعابیری سنگین تر از آنچه برای چنین برنامه‌ای قابل تصور است، برای این برنامه به کار گرفته و این برنامه متهم به توهین قومیتی شود.
در آخرین برنامه «فیتیله» که روز جمعه 15 آبان ماه روی آنتن شبکه دوم سیما رفت، در یکی از آیتم‌ها به نام «هتل فیتیله‌ای» پدر و پسر آذری زبانی قصدترک زودهنگام هتل را دارند و علت آن را نیز دست و پا شکسته به زبان فارسی و ترکی، بوی بدی اتاق محل اقامت‌شان عنوان می‌کنند. مدیر پذیرش هتل هم بعد از بررسی متوجه می‌شود که فرزند این مسافر آذری‌زبان، به جای استفاده از مسواک از فرچه توالت برای شستن دهانش استفاده کرده و این بوی بد نیز از دهان این کودک متصاعد می‌شود.
پس از پخش این برنامه، برخی گروه‌های پان‌ترک، اقدام به واکنش‌های تحریک آمیز با تکیه بر این آتین در فضای مجازی کردند که طبیعتاً حساسیت‌هایی را در پی داشت و در ادامه نیز شاهد واکنش دو نماینده آذری زبان بودیم که ابعاد ماجرا را وسعت بخشید.
کمال‌الدین پیرموذن نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی طی دو پست در صفحه شخصی اینستاگرامش به شدت به توهین صداوسیما به آذری زبان ها در یک برنامه تلویزیونی واکنش نشان داد و در توضیح یکی از پست ها وعده پیگیری موضوع را از طریق دستگاه قضا و نیز تحقیق و تفحص از صداوسیما را داد.
همچنین پزشکیان نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از اقدام نادرست برنامه سازان برنامه تلوزیونی فیتیله گفت: با پیگیری نمایندگان مجلس این برنامه متوقف و فعالیت کارگردان آن نیز معلق شد. طبق تماس های تلفنی که با حجت الاسلام موسوی مقدم، معاون امور مجلس و استان های رسانه ملی داشتیم، در این خصوص به صورت مفصل صحبت کردیم و وی از اقدام فوری در خصوص متوقف کردن این برنامه خبر داد.
وی با اشاره به ضرورت دقت بیش از پیش مسئولان نظارتی صدا وسیما بر محتوای برنامه ها گفت: در این گفت و گو مسئول مربوطه نیز این اقدام را نادرست دانست و قول پیگیری جدی و برخورد شدید را داد. در جامعه ایرانی که از فرهنگ ها و اقوام مختلف تشکیل شده است، اقدام نادرست یک برنامه ساز در توهین آشکار به قومیت ها غیر از ایجاد تفرقه، نمی تواند مفهوم دیگری داشته باشد.
پس از این واکنش ها، روابط عمومی سازمان صداوسیما با انتشار اطلاعیه ضمن پوزش بابت این اتفاق، تأکید کرد: «اشتباه، بی‌دقتی و نظارت نادرست عوامل برنامه ساز و ناظر مربوطه، دیالوگ‌هایی به زبان آذری بیان می شود که باعث تمسخر و در نتیجه رنجش خاطر و ناراحتی هموطنان غیور و عزیز آذری زبان شده و شکایاتی را موجب می گردد».
در بخشی دیگری از این اطلاعیه نیز نسبت به اتفاق رخ داده در برنامه «فیتیله» بدین شکل موضع گیری شده است:
«1- علیرغم سهوی بودن این اتفاق، مسئولان و عوامل دخیل در تولید و پخش این برنامه، متخلف محسوب می شوند و این مساله تا آشکار شدن موضوع و ریشه های آن به طور جدی پیگیری خواهد شد.
2- با وجود جایگاه مردمی این برنامه مطابق با نظرسنجی های مختلف سال های گذشته که از آن به عنوان برنامه ای باسابقه و پربیننده یاد شده است، لیکن به خاطر این بی دقتی صورت گرفته، تا انجام بررسی های لازم و رسیدن به نتیجه نهایی، پخش برنامه "فیتیله" فعلا متوقف می شود.
3- مدیر پخش و مدیر گروه کودک شبکه دو به دلیل سهل انگاری توبیخ کتبی خواهند شد و جانشین مدیر پخش که مسئول نهایی نظارت برنامه هاست نیز توبیخ و از مسئولیت برکنار می شود... .»
بی‌تردید بدون توجه به اینکه برنامه مذکور با چه رویکردی و برای چه گروهی سنی بوده و چه پیامی در آیتم مذکور بوده -ترویج فرهنگ مسواک زدن با کمدی- و چه تعابیری به واسطه استفاده از لهجه و سناریوی آن بخش برداشت شده، نمی‌توان برداشتی منطقی درباره تناسب اصل واقعه با واکنش‌ها داشت؛ اما می‌توان کوشید تا از حساسیت زایی پرهیز کرد.
اما ... متاسفانه در تبریز برخی قوم گراها و جیره مواجب بگیران عربستان و ترکیه با سو استفاده از فضایی که با نادانی عده ای در صدا و سیما به وجود آمد شروع به عملکرد هایی کردند که اعتراض درست مردم را به سوی اغتشاش سوق داده اند
متاسفانه این اقدامات با لگد مال کردن پرچم امام حسین و پرچم کشور عزیزمان که نام مبارک الله روی آن نقش بسته همراه بوده
همچنین
شماری از عناصر هرج و مرج طلب و نفرت پراکن در حاشیه تجمعات مسالمت آمیز در اعتراض به این صداوسیما به اموال عمومی آسیب زده و به مردم حمله کردند.
به نقل از شبکه سهند استانی این عده که پرچم یک کشور بیگانه را در دست داشتند با سنگ به مغازه و شهروندان تبریزی حمله کردند. از اردبیل نیز خبر می رسد که حدود چهل تن از هرج و مرج طلبان دستگیر شدند.
رسانه های نزدیک به دولت عربستان نیز این اغتشاشات را تحت پوشش رسانه ای قرار دادند. از سوی دیگر تلویزیون نزدیک به گرگهای خاکستری در ترکیه پوشش رسانه ای جهتدار برای حوادث اخیر ایجاد کرده اند.
شیعیان عزیز ترک زبان شما همیشه الگوی ما در عزاداری های امام حسین و الگوی ما در وطن پرستی هستید ما هم در اعتراضات شما به این بی حرمتی با شما همراه و هم مسیریم اما برادرانه از شما میخواهیم مراقب رفتار شیطان در بین اعتراضات خود باشید وهابیت پلید به دنبال سو استفاده از احساسات شما است تا مردم کشورتان را به خاک و خون بکشد